Ból zęba u dziecka

Ból zęba u dziecka może dostarczyć ekstremalnych emocji sporej liczbie osób: zarówno małemu człowiekowi, jego rodzicom/opiekunom, jak i personelowi gabinetu stomatologicznego, któremu przychodzi pracować z płaczącym i niewspółpracującym pacjentem, który sam nie wie, czy gorsze jest cierpienie, czy jego strach przed dentystą.

Wizyta dziecka z bólem zęba w gabinecie stomatologicznym nie jest bynajmniej wizytą kurtuazyjną. Obolały mały pacjent trafia bowiem w gabinecie na fotel najczęściej po to, aby stomatolog mógł wykonać zabieg: borowanie albo ekstrakcję zęba – do wyboru w zależności od stopnia zniszczenia zęba.

Skąd się bierze ból zęba u dziecka?

Odpowiedź jest lakoniczna: z próchnicy; szczególnie zaawansowanej, która zniszczyła już szkliwo, zębinę i dotarła do miazgi zęba. Przyczynami próchnicy powodującej ostatecznie ból zęba u dziecka są natomiast:

• zaniedbania higieniczne – brak szczotkowania lub niesystematyczne, niestaranne mycie zębów;
• błędy dietetyczne – zbyt dużo węglowodanów i słodyczy w diecie, szczególnie produktów oblepiających szkliwo, a także zbyt dużo słodkich i kwaśnych, gazowanych napojów (powodują erozję szkliwa);
• błędy związane z techniką karmienia – rozwija się próchnica butelkowa, kiedy pozwala się niemowlęciu lub małemu dziecku na długie ssanie smoczka butelki wypełnionej mlekiem, kaszką, słodkim napojem albo na zasypianie z nim w buzi;
• brak spotkań z dentystą lub nieregularne wizyty kontrolne.

Kiedy pojawia się ból zęba u dziecka?

Ból zęba u dziecka pojawia się zawsze nie w porę. I szybko, licząc od momentu, kiedy w szkliwie doszło do pierwszych zmian demineralizacyjnych. Powodem jest szybki przebieg próchnicy u dzieci z powodu miękkości szkliwa zębów mlecznych i słabo zmineralizowanych po wyrośnięciu zębów stałych.

Sprawnie przebiegający u dzieci proces niszczenia kolejnych warstw zębów powoduje, że od pojawienia się pierwszych symptomów próchnicy, czyli odbarwionych, białych plam na szkliwie, po ziejącą czarną czeluścią dziurę w zębie i ból, mija zaledwie kilka miesięcy.

Co robić, jeśli pojawia się ból zęba u dziecka?

Przede wszystkim nie należy zwlekać z wizytą dziecka u dentysty i liczyć, że „samo przejdzie”. Jeśli „przejdzie”, to jedynie w przewlekły stan zapalny, który zakończy się w najlepszym przypadku ekstrakcją zęba i zakażeniem próchnicą zawiązków zębów stałych, a w najgorszym – rozwojem choroby odogniskowej w dowolnie wybranym przez bakterie patogenne miejscu ciała dziecka (np. w sercu, nerkach, mózgu).

Doraźnie, zanim dziecko zostanie przyjęte u dentysty, należy:

• podać mu dostosowany do jego wieku środek przeciwbólowy dostępny bez recepty – doustny lub działający miejscowo żel przeciwbólowy;
• opowiadać o wizycie u dentysty – nie kłamiąc, nie wyolbrzymiając ani nie bagatelizując tego, co dentysta będzie robił, chcąc ulżyć dziecku w cierpieniach – takie przygotowanie dziecka na spotkanie ze stomatologiem jest szczególnie wskazane, kiedy mały pacjent jeszcze nigdy nie był w gabinecie i odczuwa strach przed dentystą;
• zrobić zimne okłady, np. ze schłodzonych w lodówce kawałków wilgotnej gazy.

Jak zapobiegać bólowi zęba u dziecka?

Profilaktyka stomatologiczna i domowa powinna obejmować:

• regularne spotkania z dentystą – raz na pół roku, a nawet częściej; bo tylko dentysta potrafi wykryć próchnicę w bardzo początkowym stadium rozwoju, kiedy „na oko” na szkliwie nie widać żadnych zmian; Pierwszą wizytę zaleca się po wyrośnięciu pierwszych zębów mlecznych, a najpóźniej, kiedy dziecko ma rok;
• lakowanie lub lakierowanie zębów;
• regularne, codzienne, staranne oczyszczanie przez rodzica/opiekuna śluzówki jamy ustnej u niemowląt oraz regularne szczotkowanie od momentu, kiedy pojawi się pierwszy ząb;
• płukanie jamy ustnej niegazowaną wodą po każdej przekąsce i posiłku;
• dietę z małą ilością cukrów, nieprzedłużanie czasu ssania u niemowląt i nietraktowanie butelki z mlekiem jako „pocieszacza”.

Pamiętajmy:

• każdy ból zęba u dziecka jest poważnym sygnałem alarmowym, że w jamie ustnej dzieje się coś złego;
• z bólem zęba dziecko powinno zostać przyjęte w dniu zgłoszenia się, choć może trzeba będzie poczekać na koniec dnia roboczego dentysty;
• nie wolno liczyć, że ból sam minie. Bo raz, że dziecko bardzo cierpi, a dwa: kiedy ból minie a w zębie nadal jest niewyleczony ubytek, to znak, że stan zapalny przeszedł w stadium utajone, przewlekłe, a dziecko jest narażone na wystąpienie poważnych komplikacji zdrowotnych, z sepsą włącznie.