Sport i ból zęba to korelacja dość często notowana. Powodem bólu zęba u osób aktywnych fizycznie mogą być nie tylko choroby jamy ustnej, ale również czynniki, które bezpośrednio bądź pośrednio związane są z konkretną dziedziną sportową. Warto poznać te przyczyny, aby wiedzieć, jak zapobiegać bólowi zęba u sportowców i aby aktywność fizyczna faktycznie służyła zdrowiu – również jamy ustnej.
Choć pojawienie się bólu zęba u osób aktywnych fizycznie nie jest regułą, to przykre dolegliwości mogą się pojawić i – jak pokazuje rzeczywistość – pojawiają się dość często. W zależności od indywidualnych predyspozycji zdrowotnych, rodzaju uprawianej dyscypliny sportowej, a także z uwagi na różną konsekwencję w dbaniu o higienę jamy ustnej, do pojawienia się u sportowca bólu zęba może dojść w krótkim czasie od rozpoczęcia treningów bądź dopiero po wielu latach.
Sport a ból zęba – najważniejsze przyczyny
Przykre dolegliwości w jamie ustnej u osób aktywnych fizycznie mogą pojawiać się wskutek:
- urazów odniesionych podczas treningów lub zawodów;
- zaniedbań w zakresie troski o higienę jamy ustnej – głównie dotyczy to niesystematycznego lub niedokładnego szczotkowania zębów;
- unikania wizyt kontrolnych u dentysty – stroni się wtedy od regularnego usuwania osadzającego się kamienia nazębnego, a także traci się szansę na wczesne rozpoznanie zmian próchnicowych i wdrożenie profilaktyki, która zapobiegnie dalszej destrukcji szkliwa;
- rozwoju nadwrażliwości zębów – powodem może być np. częste korzystanie z pływalni z chlorowaną wodą (co doprowadza do rozmiękczenia szkliwa i otwarcia kanalików zębinowych), albo narażenie zębów na ekstremalne różnice temperatur, np. kiedy podczas pobytu w mroźnym otoczeniu (wspinaczka wysokogórska, jazda na nartach) sportowiec wypije gorący napój. Dochodzi wówczas do gwałtownego, silnego rozprężenia struktury szkliwa i w efekcie mogą pojawić się pęknięcia w mineralnej warstwie zębów, które przy późniejszym kontakcie z zimnym, kwaśnym, gorącym, słodkim będą dawały takie same efekty, jak przy nadwrażliwości zębów wywołanej innymi czynnikami;
- nieodpowiednia dieta – bogata w łatwo przyswajalne, proste cukry;
- popijanie napojów izotonicznych w trakcie treningów lub w przerwach pomiędzy zawodami – napoje takie zawierają bardzo duże ilości cukru, a ponadto są kwaśne, dlatego sprzyjają rozwojowi próchnicy i erozyjnemu niszczeniu szkliwa;
- stres, który może doprowadzić do nadmiernego zaciskania szczęk (z siłą podobną do tej, która notowana jest u osób z bruksizmem lub większą). W rezultacie dojdzie do mikropęknięć lub ukruszeń szkliwa, które sprzyjają osadzaniu się bakterii próchnicy i niszczeniu zębów.
Uprawianie sportu a ból zęba – profilaktyka
Zapobieganie bólom zębów u sportowców sprowadza się do kilku prostych zaleceń:
- Należy unikać spożywania dużej ilości cukrów i kwaśnych napojów, a jeśli nie jest to możliwe, wówczas po każdej przekąsce bądź wypiciu napoju, który obniża pH, należy przepłukać jamę ustną czystą, niegazowaną wodą.
- Trzeba dbać o dobrą mineralizację szkliwa – dotyczy to szczególnie osób, u których mineralna tkanka zębów jest narażona na częsty kontakt z chlorem na pływalni, a także osób, które są aktywne w warunkach generujących duże różnice temperatury z wnętrzem organizmu (hokeiści, łyżwiarze, narciarze).
- Należy dbać o systematyczną, staranną higienę jamy ustnej i poddawanie się regularnie profesjonalnej higienizacji w gabinecie stomatologicznym (usuwanie kamienia nazębnego).
- Stosować ochraniacze na zęby albo szyny nazębne podczas treningów lub zawodów – chronią przed urazami w razie upadku lub uderzenia, a także niwelują niekorzystny wpływ sił, które pojawiają się podczas nerwowego zaciskania szczęk.
